Dəridə qaşınma haqqında məlumar verərdiz ?

Dəridə qaşınma şikaytəti ilə klinikamıza tez-tez randevular alınır. Hər bir insan ömründə bir epizod olsa da dəridə qaşıntı problemi ilə üzləşir. Dərinin qaşınması hər yaşda görülən dəri xəstəlikləri içərisindədir. Deyərdim ki, dərinin qaşıntısı şikayəti dermatologiyada görülən ən sıx dəri problemlərindədndir. 

Qaşınma hansı yaşlarda görülür ?

Qaşınma problemi yaş tanımır. Həm uşaqlarda dəri qaşınması, həm də böyüklərdə dərinin qaşıntısı problemi yarana bilər. Qadınlarda dəri qaşınması ilə kişilərdə dəri qaşınması demək olar ki, eyni səviyyədə görülür. Bundan əlavə qocalarda və yaşlılarda dəri qaşınması ayrıca bir ciddi sağlıq problemi kimi qarşımıza çıxır. 

Dəri qaşıntısı hansı formalarda olur ?

Dərinin gicikəməsi lokal və generalizə formada yarana bilər. Lokal dəri qaşıntısı yalnız bir nahiyyədə yaranır. Generalizə və ya yayğın dəri qaşıntısı isə dərinin hər bir nöqtəsində özünü göstərə bilər. Məsələn cinsi nahiyyədə qaşınma, əllərdə qaşınma, ayaqda qaşınma, başda qaşınma, anusda qaşınma, üzün qaşınması və s. dərinin lokal qaşıntı problemlərinə nümunə ola bilər. Anal qaşınma ilə müraciət edən xəstələr çox olur. Anal qaşıntı problemi olanlarda əksərən dərinin digər yerlərində qaşıntı problemi olmur. Eyni ilə qaşıqda qaşınma şikayəti olanların çoxunda başqa nahiyyələrində qaşınma problemi olmur. 

Dəri qaşınmasının səbəbi nədir ?

Dəridə qaşıntının səbəbi həm ekzogen, həm də endogen faktorlardan asılıdır. Bundan əlavə bəzi dəri xəstəlikləri vardır ki, onların verdiyi dəri səpgiləri də qaşıntı verə bilər. Məsələn psoriaz və ya pullu dəmrov xəstəliyi dəridə qabıqlı qızartılar verir. Bu səpgilər əksərən qaşıntılı olur. Bəzən isə dəri qaşıntısı heç bir səpgi ilə özünü göstərmir. Yəni sağlam dərinin qaşınması müşahidə edilir. Belə xəstələrdə dəridə dırnaq cırmağına bağlı ikincili dəri dəyişikliyi yaranır. 

Ekzogen səbəblərə nələr aiddir ?

Dəri qaşınmasının xarici və ya ekzogen səbəbləri xarici amillərdən asılıdır. Geyimlər, sabunlar, şampunlar, isti, soyuq, günəş, kimyəvi maddələr və s. faktorlar daxildir. 

Dəri qaşınmasının endogen səbəbləri nələrdir ?

Dəri qaşınmasının daxili səbəbləri də ola bilər. Daxili xəstəliklər dəridə dəyişikliklər verə bilər. Ona görədir ki, dəri daxili orqanların güzgüsüdür ifadəsiz tez-tez istifadə edilir. Maddələr mübadiləsi pozulması, hormonal xəstəliklər, daxili orqanların xərçəngi, qan xəstəlikləri, vitamin və mikroelement əksikliyi, revmatizmal xəstəliklər, infeksioz xəstəliklər, nevroloji və psixiatrik problemlər, ürək damar sisteminin və s. problemləri dolayı yolla dəri, dırnaq, saç və ağız boşluğunda dermatoloji problemlər yarada bilər. Ona görə dermatoloq dəridə qaşıntının səbəbi olaraq daxili xəstəliklərdən şüphələnərsə xəstəni əlavə testlərə və müayinələrə yönləndirə bilər. 

Qaşınma xəstəliyi üçün terapevtə gedilməlidir ?

Xeyr. Dərinin qaşınması dermatoloji problem hesab edilir. İstər dəridə səpgisiz qaşıntı, istərsə də dəridə səpgili qaşıntı üçün dəri həkiminə müraciət edilməlidir ilk növbədə. Cünki qaşınma xəstəliyinin səbəbi bəzən adi ekzogen faktor olur və əlavə müayinələrə belə ehtiyac olmur. Bəzən isə adi səpgili dəri xəstəlikləri dərinin qaşınma səbəbi ola bilir. Dəridə qaşınma səbəbinin təyini üçün dermatoloq daxili xəstəliklərin fonunda yarana biləcəyini ehtimal edərsə o zaman xəstə analizlərdən keçirilir. Analizlərin nəticəsində dəridə qaşınmanın daxili xəstəliklərlə əlaqəsi aşkar edilərsə o zaman xəstə dermatoloq tərəfindən terapevt başda olmaqla digər ixtisas həkimlərinə yönləndirilərək müştərək müalicələr təşkil edilir. 

Baldırda qaşınma nədəndir ?

Bəzi insanlarda qaşıntı yuxarıda söylənildiyi kimi lokaldır. Yəni dərinin bir hissəsində özünü göstərir. Məsələn bir çox insanlarda saədəcə baldırlarda qaşınma şikayəti olur. Baldır topuqdan dizə qədər olan anatomik nahiyyədir. Əsasən yaşlı insanlarda rast gəlinir. Atopik ekzema fonunda baldırlarda qırmızı səpgilər yarana bilər ki, bunlar əksərən qaşıntılır olur. Bundan əlavə pullu dəmrov xəstəliyi bəzən baldırlara lokalizə olaraq qaşıntılı qabıqlı qızartılar verə bilər. Aşağı ətraflarda qaşıntı avtoimmun dəri xəstəlikləri o cümlədən vaskulit, lupus xəstəliyi də səbəb ola bilər. Yay yalarında günəş allergiyası fonunda baldırların qaşınması müşahidə edilə bilər. 

Gözətrafı qaşınma nədəndir ?

Dəridə qaşınma bəzən göz qapaqlarında da özünü göstərir. İlk əvvəl göz qapağında başlayıb sonra bütün bədənə yayıla da bilər. Əksərən göz qapaqlarında qabıqlı qızartı ilə özünü göstərir. Ağır formalarda gözətrafı şişmə də yarana bilər. Gözqapağının qaşınması haqqında daha ətraflı məlumat üçün linkə basmağı tövsiyyə edirik. 

Başın qaşınma səbəbi nədəndir ?

Başın qaşınması həm kişilərdə, həm də xanımlarda ciddi diskomfort verə bilər. Başda qaşıntı problemi əksərən saçlarda kəpəklənmə ilə özünü göstərir. Qadınlarda daha çox ənsədə qabıqlanma formasında qarşımıza çıxa bilər. Belə xəstələrdə ənsədə qızartılı qaşıntı əsas klinik əlamət hesab edilir. Başda psoriaz ən çox ənsədə qaşınma verə bilir. Başda qabıqlanma verən digər xəstəlik seborreyalı dermatit xəstəliyidir. Belə xəstələrdə saçlarda yağlanma da özünü göstərir. Avtoimmun dəri xəstəlikəri fonunda xüsusən qırmızı qurd eşənəyi və ya lupus xəstəliyi fonunda başda qaşıntılı qızarıtlar yarana bilər. Uşaqlarda başın qaşınması ən çox bit invaziyları fonunda yaranır. Lakin uşaqlarda dəmrov xəstəliyi saçlara yayılaraq qabıqlı qaşınma səbəbi ola bilər. Saç tökülməsi ilə özünü göstərən bir çox trixoloji problemlər başın qaşınması ilə paralellik təşkil edə bilər.  Ocaqlı dazlıq xəstələrinin tala-tala tökülən yerlərində də qaşıntı ola bilər. 

Əllərin qaşınması nədəndir ?

Əllərdə qaşıntı şikayəti ilə tez-tez müraciət olunur. Əllərin qaşınma səbəbi çoxdur. Parazitar invaziyalar səbəbiylə əllərdə gicikmə xüsusən barmaqarasında qaşıntı sıx görülür. Belə xəstələrdə gecələr artan qaşınma şikayəti olur. Qaşıntı o qədər şiddətli olur ki, yuxusuzluq da yaradır. Ovuclarda qaşınma hamiləlik dermatozları içərisində özünü göstərir. Hamilə qadınlarda əllərin qaşınması öd yollarının durqunluğu fonunda özünü göstərir. Əllərdə qabıqlanma ilə özünü göstərən qaşıntı dəmrov xəstəliyi xüsusən psoriaz xəstəliyi fonunda yarana bilər. Atopik ekzema və kontakt dermatitlər də əllərda qaşınmaya gətirib çıxarda bilər. Qışda əllərdə quruluq problemi özü birbaşa qaşıntı səbəbi ola bilər. 

Dəri qaşınmasının müalicəsi varmı ?

Dəridə qaşınma dermatologiyada rast gəlinən ən çətin problemlərdən biridir. Dəri qaşınmasının diaqnoastikasını aparmaq bir çox dermatoloq üçün çətinlik yarada bilər. Lakin, mərkəzimizdə istənilən növ dəridə qaşıntı probleminə baxılır və dəqiq diaqnostikası aparılır. Bəzən dəri qaşınmasının səbəbi adi ekzogen səbəbə bağlı olur. Bəzən istə dəridə qaşınmanın səbəbi daxili orqanların ciddi xəstəlikləri o cümlədən onkoloji problemlə bağlı olur. Lakin səbəbindən asılı olmayaraq bütün dəri qaşınması probleminin müalicəsi vardır. Hətta səbəbi aşkar edilərsə bu problemdən biryolluq qurtulmaq da mümkündür. 

• SAĞALANLAR
• DERMATOONKOLOQ
• PULLU DƏMROV